Сонгогч саналаа өгсөнийг ингэж тэмдэглэхээр болжээ.

Сонгуульд саналаа өгсөнийг өмнөх сонгуулийн үеэр хуруунд будаг тэмдэг тавьж, эсхүл иргэний үнэмлэхний баруун буланд тэмдэг тавих байдлаар тэмдэглэж байсан. 

Энэ удаагийн сонгуульд /2012/ санал авах байранд өөрийн биеээр ирж саналаа өгсөн сонгогчдын иргэний үнэмлэхний баруун дээд буланд сонгуульд оролцож саналаа өгсөн тухай бүртгэлийн хуудсыг  үдэж тэмдэглэхээр зохицуулжээ./СЕХ-ны 2012.6.12 №114 тогтоолоос/

Хугацаа нь дууссан иргэний үнэмлэхтэй ч гэсэн сонгогч саналаа өгөх эрхтэй

Сонгогч Иргэн Та

Тухайн Хэсгийн хороонд сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэлтэй таны бүртгэлд асуудал байхгүй л бол Таны иргэний үнэмлэхний сунгалт нь болсон хугацаа дууссан  өөрөөр хэлбэл, 25, 45 насны сунгалтаа хийлгээгүй иргэний үнэмлэхтэй иргэд ч тэр үнэмлэхээрээ саналаа өгөх эрхтэй юм шүү. /СЕХ-ны 2012.6.11.115/550 тогтоол/

Сонгогч саналаа өгөхдөө итгэмжилсэн хүний туслалцааг авч болно.

Ñîíãîã÷ ñàíàëàà ºãºõ人 èòãýìæèëñýí õ¿íèé òóñëàëöààã àâ÷ áîëíî.

      Ýíý óäààãèéí ÓÈÕ, ÍÈÒÕ-ûí ñîíãóóëèéí ñàíàëûí õóóäàñ íýëýýä òºâºãòýé òýìäýãëýë õèéíý. Áèä 5 óäààãèéí ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëèéí ñàíàëûí õóóäñûã äóãóéëààä ë òýìäýãëýäýã áàéñàí áîë ýíý óäàà íýð äýâøèã÷èéí, íàì, ýâñëèéí ºìíºõ æèæèã äóãóé í¿äèéã ä¿¿ðòýë áóäàæ òýìäýãëýíý.

    Õàìãèéí îëîí ìàíäàòòàé Ñîíãèíîõàéðõàí ä¿¿ðýã ãýõýä ë /3 ìàíäàòàé/ 12 íàìààñ 3 íýð äýâøèã÷, 2 ýâñëýýñ 3 èíãýýä áîäîõîîð 30-ààä íýð äýâøèã÷ ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëèéí ñàíàëûí õóóäñàíä áè÷èãäýíý. Àðä íü ÍÈÒÕÑ-ûí ñàíàë ºãºõ õýñýã ÷ áàðàã ÿëãààã¿é. Æèðèéñýí þì ë áàéíà. Æèæèãõýí í¿äèéã îíîæ áóäàõ ç¿ãýýð íýð äýâøèã÷èéí ºìíºõ äóãààðûã äóãóéëààä òýìäãýë÷èõ, ñàíàëûí õóóäñàà íóãàëààä í¿õòýé õàéðöãàíä õèé÷ýõ, àâòîìàò ìàøèíä õèéõ õî¸ð æààõàí áóäèëóó, ñàéí ñóðààã¿é, õàðàà ìóóòàé, ºíäºð íàñòàé ñîíãîã÷ èðãýäýä ìààíü òºâºãòýé ë áàéõ áîëîâ óó.

          Íàäààñ íýã õ¿í àñóóæ áàéñàí þì. Ãàð íü ñàëãàíàæ ÷è÷ðäýã õ¿í òýð æèæèãõýí äóãóéã ÷èíü ÿàæ îíîæ áóäàõ âý? Áè÷èã ¿ñýã ìýääýãã¿é õ¿í ÿàæ ñàíàëàà ºãºõ âý? ãýæ ÌÓÈÕÑÒÕ-ä çààñíààð “Áèå ýðõòíèé ñîãîã, ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë, áîëîâñðîëûí ò¿âøèíãýýñ øàëòãààëàí ñàíàëàà áèå÷ëýí ºãºõ ÷àäâàðã¿é ñîíãîã÷ ººðèéí èòãýìæèëñýí ñîíãóóëèéí ýðõ á¿õèé èðãýíèé òóñëàëöààòàéãààð ñàíàë ºã÷ áîëíî” ãýñýí çîõèöóóëàëò áèé. /ÌÓÈÕÑÒÕ-èéí 45.12/

Ýíä äóðäñàí “èòãýìæèëñýí õ¿í” ãýæ ñîíãîã÷èéí ººðèéí õ¿ñýë çîðèãèéí äàãóó òóõàéëàí ñîíãîæ, ñàíàë àâàõ áàéðàíä äàãóóëæ èðñýí, ñàíàë ºãºõºä íü óíøèõ, áè÷èõ õýëáýðýýð òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ ÷àäâàðòàé, íàñàíä õ¿ðñýí, ýðõ ç¿éí á¿ðýí ÷àäàìæòàé èðãýíèéã õýëíý. Ñîíãîã÷èéí èòãýìæèëñýí õ¿íèé ýðõ ç¿éí áàéäëûã ò¿¿íèé èðãýíèé ¿íýìëýõýýð òîäîðõîéëíî. Íîòàðèàò ýíý òýðýýñ ÿìàð íýã èòãýìæëýë ýíý òýð ààâõã¿é ø¿¿. Ǻâõºí Òà ººðéèí èòãýëòýé ñîíãóóëèéí íàñíû õ¿íýý ë äàãóóëæ ñàíàë àâàõ áàéðàíä î÷èõ õýðýãòýé þì.

Õàðèí!!!

Íàì, ýâñëèéí ñîíãóóëü ýðõýëñýí áàéãóóëëàãûí àæèëòàí, íýð äýâøèã÷èéí øàäàð òóñëàã÷, óõóóëàã÷, ñîíãóóëèéí õîðîîíû äàðãà, íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà, ãèø¿¿í, àæèãëàã÷ èòãýìæëýãäñýí õ¿í áàéæ áîëîõã¿é./ÌÓÈÕÑÒÕ-èéí 45.13/

СОНГУУЛЬД ЯАГААД ОРОЛЦОХ ЁСТОЙ ВЭ?

СОНГУУЛЬД ЯАГААД ОРОЛЦОХ ЁСТОЙ ВЭ?

Ñîíãóóëüä èðãýäèéí îðîëöîîíû õóâü õýìæýý áóóðñààð èðëýý. Á¿ð 50 õóâüäàà õ¿ðýõã¿é áîë ÿàíàà?! Арай ч тийм зүйл болохгүй энэ жил сонгуульд оролцох иргэдийн итэвхи ер нь сайн байгаа гэж бодож байна. Íèéñëýëèéí ÈÒÕ-ûí 2004 îíû ñîíãóóëüä ñîíãîã÷äûí îëîíõè îðîëöñîí ýñýõ òàëààð ýðãýëçñýí ìýäýý ñýëò ãàð÷ ë áàéñàí. Харин энэ удаагийн НИТХ-ын сонгууль УИХ-ын сонгууль хамт явах болохоор Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуульд оролцож саналаа өгөх иргэдийн оролцооны хувь өндөр байх болов уу. ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëüä ñîíãîã÷äûí îðîëöñîí òîî áàðèìòаас харахад:

¹	ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëü áîëñîí îí (¿ç¿¿ëýëò)		1992	1996	2000	2004
1.	Õ¿í àìûí òîî		2.154.646	2.231.363	2.382.525	2.407.568
2.	Ñîíãóóëèéí íàñíû èðãýä		1.202.704	1.218.549	1.364.862	1.472.372
3.	¯¿íýýñ íýðèéí æàãñààëòàä áè÷èãäñýí ñîíãîã÷	òîî	1.085.129	1.147.260	1.247.033	1.279.516
		õóâü	80,2%	94,1%	92,6%	86,9%
4.	¯¿íýýñ ñàíàë õóðààëòàä îðîëöñîí	òîî	1.037.392	1.057.182	1.027.985	1.051.812
		õóâü	95,6%	92,7%	92,1%	85,1%
5.	Ñîíãóóëèéí íàñíû  èðãýäèéí õýäýí õóâü íü îðîëöñîí		86,3%	86,8%	75,3%	74,7%

Õ¿ñíýãò äýõ òîî áàðèìòààñ ¿çýõýä ñîíãóóëèéí íàñàíä õ¿ðñýí èðãýäèéí 13,2-25,3 õóâü íü, òýäíèé äîòðîîñ íýðñèéí æàãñààëòàä á¿ðòãýãäñýí ñîíãîã÷äûí 4,4-17,8 õóâü íü ñîíãóóëüä (ñàíàë õóðààëòàä) îðîëöîõã¿é ¿ëääýã áàéíà. ßìàð ÷ øàëòãààíòàé ãýñýí îðîëöîîíû õóâèéí æèí ñîíãóóëü á¿ðýýð áóóðàõ õàíäëàãàòàé áàéãààä ñýòãýë àìàð ñóóæ áîëîõã¿é áèëýý.  

Ñîíãóóëüä îðîëöîõã¿é áîëîõ ýíý “ºâ÷íèéã” “àáñåíòèçì” ãýæ îíîøëîäîã. Òýð íü óëñ òºðèéí õÿìðàëûí íýã øèíæ òýìäýã þì. Èéì íºõöºëä óëñ òºðèéí ¿íýõýýðèéí èäýâõòýé õýñýã áààõàí ºðñºëäºí áóæèãíàæ, áóëõàéöàæ, ëóéâàðäàæ ºíãºðäºã. Ýíý áàéäàë äàâòàãäñààð áàéõ óó? Èíãýõ íü õýíä þóíä õîð õºíººëòýé âý? Òà ýðãýö¿¿ëýí áîääîã óó? Áèä ýõ îðîí, ýðõ ÷ºëºº, ýâ íýãäýë, òóñãààð òîãòíîë, õºãæèë ãýæ èõ ÿðüäàã ø¿¿ äýý. Ìàø çºâ, íýí ÷óõàë ÿðèà. Õàðèí ýíý á¿õíèé òºëºº öîõèëîõ ç¿ðõòýé õ¿í á¿õýí óëñûí ýçýí, èðãýíèé õóâüä ººðèéíõºº áîëîí áóñäûíõàà òóñûí òóëä ñîíãóóëèéí çàìààð òºðºº ò¿âøèòãýõýä ñýòãýëýý øóëóóòãàí, óõààí ñàðóóë ÷àðìàéí îðîëöîõ íü ýðõýì ÷óõàë áèëýý. ¯¿íèé òóëä ýðõýý ëàâòàé ìýäýæ, ¿ð íºëººòýé «ýäýëæ» ñóðàõ íü çºâ. Óëñ òºð÷ áîëîõã¿é þìàà ãýõýä óëñ òºð人 ãÿëàëçàæ ÿâ ë äàà. Ýõëýýä ñîíãóóëèéí òóõàé ã¿íçãèé áîäîîðîé. /Сонгуульд суралцахуй Уб., 2008.36-38 дахь талаас авав./

 

Нэр дэвшигчийг нэрийн жагсаалтаас хасах, нам, эвслийн бүртгэлийг хүчингүйд тооцох үндэслэл

Үүнд: МУИХСТХ-д заасан зохицуулалтын агуулгаас харахад дараах зүйлтэй холбоотойгоор нэр дэвшигчийн нэрийн жагсаалтаас хасах, нам, эвслийн бүртгэлийг хүчингүй болгохороор байна.

Нэг .бүртгэлийн шаарлага хангаагүй хүнийг бүртгэсэн /29.19/

Хоёр. Мөрийн хөтөлбөрийн холбоотой хориглолт

Гурав. Мэдээллийн үнэн зөв байдлын хариуцлагатай

Дөрөв. Сурталчилгааны хориглолттой холбоотой зөрчил

Тав.Зардлын данстай холбоотой эдгээр зөрчилд дээрх арга хэмжээг тойргийн хороо, СЕХ зэрэг авахаар байна.

Үүнийг дэлгэрүүлбэл: 

Нэг. бүртгэлийн шаарлага хангаагүй хүнийг бүртгэсэн

Хуульд заасан нь: 29.19.Энэ хуулийн 29.11-д заасныг зөрчиж нэр дэвшигчийг бүртгэсэн нь тухайн нэр дэвшигчийг нэрийн жагсаалтаас хасах үндэслэл болно.

Хоёр. Мөрийн хөтөлбөртэй холбоотой

Хуульд заасан нь:

Нам, эвслээс нэр дэвшигч нь тухайн нам, эвслийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөөс өөр бие даасан сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр /МУИХСТХ-ийн 34.2/

сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт мөнгө, эд хөрөнгө, эд хөрөнгөтэй холбогдсон эрх олгох, уул уурхай, газрын тос, эрдэс баялгийн болон бусад салбарын орлогоос иргэдэд аливаа хишиг, хувь, тэдгээртэй адилтгах бусад зүйл хүртээх, эсхүл зээлийн болон бусад өр төлбөрийг хүчингүйд тооцох, хөрвүүлэх, түүнчлэн үнэ төлбөргүй, эсхүл хямдралтай үнээр үйлчилгээ үзүүлэх, эсхүл ажлын байранд зуучлах, ажилд оруулах зэрэг амлалт авахаар тусгах /МУИХСТХ-ийн 34.3/

Гурав. Мэдээллийн үнэн зөв байдлын хариуцлагатай холбоотой

Хуульд заасан нь:

35.24.Нам, эвсэл, нэр дэвшигч нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сонгуулийн сурталчилгаа явуулах тохиолдолд өөрийн бэлтгэсэн болон захиалсан нийтлэл, нэвтрүүлгийн үнэн зөв, бодитой байдлыг хариуцна.

Дөрөв. Сурталчилгааны хориглолттой

Хуульд заасан нь: Энд их олон зүйл бий. МУИХСТХ-ийн 35 дугаар зүйлийн 35.18, 35.15 дахь хэсэг, Сонгуулийн сурталилчгаанд шашны зан үйл ашиглах зэрэг

Тав.Зардлын данстай холбоотой зөрчил гаргасан

Хууль заасан нь:

38.3.Нам, эвслийн тойрогт нэр дэвшигчдээс нам, эвслээс бусад нэр дэвшигч нь энэ хуулийн 38.1-д зааснаас өөр данс, тойрогт нэр дэвшигч нь энэ хуулийн 38.2-т зааснаас өөр данс нээлгэхийг тус тус хориглоно.

Хандив авахыг хориглосон этгээдээс хандав авсан 39.7